علیرضا مبصر؛ بازار: به گزارش بازار در میانه موجی از تحولات ژئوپلیتیکی و تشدید فشارهای اقتصادی، دومین دور از مذاکرات مستقیم ایران و آمریکا، در حالی قرار است روز شنبه در رم برگزار شود که بازارهای مالی ایران در وضعیتی شکننده و حساس قرار دارند. تجربه سال‌های اخیر نشان داده که سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، نقش تعیین‌کننده‌ای در مسیر نرخ دلار، بورس و بازارهای موازی همچون طلا ایفا می‌کند. اکنون بار دیگر، امیدها برای گشایش نسبی در فضای بین‌المللی، توجه فعالان اقتصادی و معامله‌گران را به نتایج احتمالی این نشست دوخته است. اما این مذاکرات تا چه اندازه می‌تواند انتظارات بازار را دگرگون کند؟ و سناریوهای محتمل برای قیمت طلا، دلار و شاخص بورس پس از آن چه خواهد بود؟
شنبه سرنوشت ساز؛ نگاه ها به رم دوخته شده است
در حالی‌که طی سال‌های گذشته، دیپلماسی هسته‌ای ایران در سایه بن‌بست‌ها و بی‌اعتمادی‌های متقابل گرفتار شده بود، حالا روزنه‌ای هرچند محتاطانه از امید، در رم باز شده است. دور دوم گفت‌وگوهای مستقیم میان جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا قرار است روز شنبه ۳۰ فروردین در پایتخت ایتالیا برگزار شود؛ گفت‌وگوهایی که نه‌تنها از نظر سیاسی، بلکه برای بازارهای مالی کشور، اهمیتی حیاتی پیدا کرده‌اند.
برخلاف سال‌های گذشته که سطح تماس دیپلماتیک میان دو کشور به بیانیه‌ها و اظهارات رسانه‌ای محدود بود، دور نخست مذاکرات که هفته گذشته در عمان برگزار شد، با یک اتفاق تاریخی همراه بود: گفت‌وگوی ۴۵ دقیقه‌ای رو در رو میان سید عباس عراقچی و استیو ویتکاف، فرستاده ویژه دونالد ترامپ در امور غرب آسیا. این گفت‌وگو از سوی منابع آمریکایی و رسانه‌هایی چون اکسیوس، «محتوا محور، جدی و مثبت» توصیف شد و به گفته یک مقام آگاه، بالاترین سطح تماس دیپلماتیک دو طرف طی هشت سال اخیر بوده است.
بازارها نیز بلافاصله واکنش نشان دادند. بورس تهران در روزهای بعد از این گفتگو با رشد چشم‌گیر مواجه شد، شاخص کل وارد کانال‌های بالاتر شد و تقاضا در نمادهای بزرگ به شکل محسوسی افزایش یافت. دلار توافقی هم گرچه به سقف جدیدی رسید، اما نوسانات آن به‌نوعی حکایت از بلاتکلیفی داشت. این یعنی معامله‌گران از یک‌سو احتمال توافق را بالا می‌دانند، و از سوی دیگر، هنوز به نتایج عملی آن خوش‌بین نیستند.
با این تفاسیر، شنبه پیش رو تنها یک جلسه دیپلماتیک نیست؛ نقطه تقاطع دیپلماسی و اقتصاد، و شاید تعیین‌کننده‌ترین لحظه برای مسیر آینده قیمت دلار، طلا و بورس در کوتاه‌مدت است.
شنبه پیش رو تنها یک جلسه دیپلماتیک نیست؛ نقطه تقاطع دیپلماسی و اقتصاد، و شاید تعیین‌کننده‌ترین لحظه برای مسیر آینده قیمت دلار، طلا و بورس در کوتاه‌مدت است
سناریو های محتمل پس از دور دوم مذاکرات
۱. سناریوی توافق اولیه یا پیشرفت محسوس در گفت‌وگوها
اگر مذاکره شنبه منجر به تعیین چارچوبی مشخص برای ادامه گفت‌وگوهای هسته‌ای شود و دو طرف نشانه‌هایی از تمایل به حل اختلافات نشان دهند، می‌توان انتظار یک واکنش مثبت و سریع از بازارها را داشت. در چنین شرایطی، دلار آزاد احتمالاً وارد فاز اصلاح می‌شود، به‌ویژه اگر خبرهایی درباره احتمال رقیق‌سازی ذخایر ۶۰ درصدی اورانیوم یا افزایش نظارت آژانس بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران منتشر شود.
در بازار طلا نیز کاهش انتظارات تورمی می‌تواند باعث افت نسبی شود، مگر اینکه انس جهانی رشد کند. بورس در این میان، بیشترین بهره را خواهد برد؛ مخصوصاً با توجه به ارزش معاملات بالای ۱۰ همت و آمادگی تکنیکالی شاخص کل برای عبور از مقاومت‌های روانی.
۲. تداوم گفت‌وگوها بدون خروجی شفاف
در این حالت، بازارها وارد فاز انتظار و احتیاط می‌شوند. نه افت سنگین در قیمت دلار رخ خواهد داد، نه جهش خاصی در بورس. طلا ممکن است با فشار انس جهانی اندکی رشد کند، اما فضای اصلی اقتصاد همچنان در وضعیت «صبر و انتظار» باقی می‌ماند. تجربه مذاکرات وین و برجام در دوره‌های پیش نشان داده که طولانی شدن روند مذاکرات، فرساینده‌تر از شکست آن است؛ چرا که بلاتکلیفی، مهم‌ترین عامل بی‌تصمیمی در سرمایه‌گذاری است.
۳. شکست مذاکرات یا تنش تازه
اگر فضای گفت‌وگوها به سمت بی‌اعتمادی کامل یا موضع‌گیری‌های تند و بی‌نتیجه کشیده شود، می‌توان انتظار یک شوک قیمتی در همه بازارها را داشت. دلار آزاد به راحتی می‌تواند وارد کانال‌های بالاتر شود و طلا نیز به‌عنوان پناهگاه امن سرمایه، رشد محسوسی را تجربه کند. بورس در این حالت، با خروج پول حقیقی مواجه می‌شود و احتمالاً شاخص کل به حمایت‌های پایین‌تر باز می‌گردد. این سناریو زمانی محتمل‌تر است که اسرائیل یا لابی‌های مخالف توافق در واشنگتن دست به اقداماتی برای تخریب مسیر مذاکره بزنند.
نشانه هایی از تغییر فضا؛ از عمان تا رم
یکی از اتفاقات مهم در دور اول مذاکرات، تبدیل گفت‌وگوها از «غیرمستقیم» به «رودررو» بود؛ نشانه‌ای که حتی اگر به نتیجه فوری نینجامد، نشان‌دهنده تغییر در لحن دیپلماسی دو طرف است. سفر رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، به تهران پیش از برگزاری دور دوم نیز، مهر تأییدی بر جدیت مذاکرات است. این سفر می‌تواند زمینه‌ساز توافقاتی فنی درباره میزان بازرسی‌ها، سطح غنی‌سازی و تعاملات نظارتی باشد؛ موضوعاتی که برای ایالات متحده نقش تعیین‌کننده‌ای دارند. از سوی دیگر، کشورهای منطقه نیز وارد فاز فعال‌تری شده‌اند. رایزنی‌های ایران با کویت، قطر و مصر از یک سو، و دیدار ویتکاف با مقامات اسرائیلی و کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس از سوی دیگر، نشان می‌دهد که رم، فقط میزبان یک نشست دوجانبه نیست؛ بلکه صحنه‌ای برای تأثیرگذاری بازیگران منطقه‌ای بر سرنوشت یک توافق چندلایه است
از سوی دیگر، کشورهای منطقه نیز وارد فاز فعال‌تری شده‌اند. رایزنی‌های ایران با کویت، قطر و مصر از یک سو، و دیدار ویتکاف با مقامات اسرائیلی و کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس از سوی دیگر، نشان می‌دهد که رم، فقط میزبان یک نشست دوجانبه نیست؛ بلکه صحنه‌ای برای تأثیرگذاری بازیگران منطقه‌ای بر سرنوشت یک توافق چندلایه است
واکنش اولیه بازارها چه گفت؟
در آخرین روز معاملاتی هفته، بورس تهران با رشد بیش از ۲۳ هزار واحدی، بهترین عملکرد خود از دی‌ماه ۱۴۰۳ را ثبت کرد. شاخص کل از مرز ۲.۳ میلیون عبور کرد و ارزش معاملات در سه روز متوالی، بالای ۱۰ همت باقی ماند. به‌گفته تحلیل‌گران، این نشان‌دهنده آماده بودن بازار برای یک «سوخت خبری» است؛ چه در جهت مثبت، چه منفی.
در همین حال، دلار توافقی با عبور از مرز ۶۹ هزار تومان، به سقف جدیدی رسید. فاصله قیمتی آن با بازار آزاد به بیش از ۲۷ درصد افزایش یافته است؛ رقمی که هم‌زمان نشانه‌ای از تقاضای پنهان در بازار و نیز تردید معامله‌گران نسبت به پایداری قیمت‌های پایین‌تر است.
در بازار جهانی طلا نیز، روند صعودی انس ادامه دارد و چشم‌ها به تصمیم‌های فدرال رزرو و تنش‌های ژئوپلیتیکی خیره شده است. این روند، به‌ویژه در صورت شکست مذاکرات، می‌تواند تقاضا برای طلا در بازار ایران را نیز افزایش دهد.
سخن پایانی
شنبه ۳۰ فروردین فقط یک روز تقویمی نیست؛ بلکه آزمونی برای سنجش اراده سیاسی طرفین در کاهش تنش و احیای فضای تعامل است. نتیجه این روز می‌تواند تعیین‌کننده‌ترین عامل در روند کوتاه‌مدت بازارهای ارز، طلا و بورس باشد. اگر «رم» آغازی برای آشتی دیپلماتیک باشد، فرصت بزرگی برای بازگشت سرمایه‌ها، تثبیت نرخ ارز و رونق تولید داخلی فراهم خواهد شد. در غیر این صورت، باید آماده بازگشت به چرخه‌ای آشنا از نااطمینانی، بی‌اعتمادی و بی‌ثباتی اقتصادی باشیم.